SARF ILMIGA OID ASARLAR VA UNGA YOZILGAN SHARHLAR
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Mazkur maqola sarf ilmi va unga yozilgan sharhlarning rivojlanish tarixi, ilmiy ahamiyati va madaniy merosdagi o‘rni haqida batafsil ma’lumot beradi. Sarf ilmi arab tili grammatikasining asosiy tarmoqlaridan biri bo‘lib, so‘zlarning morfologik o‘zgarishlarini, so‘z yasalishi va shakllanish qonuniyatlarini o‘rganadi. Ushbu ilm arab tilshunosligi, ayniqsa, Qur’on tilini to‘g‘ri tushunish va sharhlash, hadislarni anglash hamda adabiyot va she’riyatni o‘zlashtirish uchun muhim ahamiyatga ega. Maqolada sarf ilmining asosiy nazariy jihatlari va ularga asoslangan klassik asarlar tahlil qilinadi. Jumladan, mashhur arab tilshunoslari, jumladan, Sibavayh, Xalil ibn Ahmad va Ibn Malik kabi olimlarning sarf ilmiga qo‘shgan hissalari haqida so‘z yuritiladi. Shuningdek, ushbu ilmga yozilgan sharhlarning arab ilm-fani tarixidagi o‘rni va ularning ahamiyati yoritiladi. Masalan, Ibn Ajurrumning "Ajurrumiya" asariga yozilgan sharhlar yoki Ibn Malikning "Alfiya" qasidasiga tayangan tahlillar misol tariqasida keltiriladi. Maqolada sarf ilmi atrofida shakllangan ilmiy munozaralar va uning mintaqaviy tarqalishi haqida ham ma’lumot beriladi. Sharhlarning tili, mazmuni va uslubi tahlil qilinib, ularning ta’lim jarayonida qanday qo‘llanilgani yoritiladi. Ushbu ilmga oid sharhlar nafaqat ilm-fan rivoji, balki madaniy, ijtimoiy va diniy ehtiyojlar nuqtai nazaridan ham muhim o‘rin tutgan. Sharhlarda qo‘llanilgan metodlar va ularning ilmiy terminologiyani boyitishga qo‘shgan hissasi tahlil qilinadi. Maqola natijalari sarf ilmining rivoji va uning boshqa grammatik fanlar bilan aloqasini o‘rganish, ushbu ilmiy boylikni bugungi kunda talabalarga yetkazish va lingvistik tadqiqotlarni boyitishda amaliy ahamiyat kasb etadi. Shu bilan birga, maqola Qur’on va hadislarni tushunish uchun sarf ilmining qanchalik muhim ekanligini ko‘rsatadi. Maqolada keltirilgan sharhlar va izohlar arab tilshunosligi rivojida ushbu ilmning markaziy o‘rni va davomiyligini namoyon etadi. Maqola natijalari asosan arab tilshunosligi bo‘yicha tadqiqotchilar, talaba va pedagoglar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, sarf ilmiga oid o‘ziga xos bilimlarni keng ommaga taqdim etishga qaratilgan.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
How to Cite
References
• Al-Ani, S. Arabic Morphology and Syntax: A Theoretical Approach. – London: Routledge, 2019. P. 65-70.
• Haywood, J. A., Nahmad, H. M. A New Arabic Grammar of the Written Language. – London: Lund Humphries, 2005. P. 150-155.
• Abdul Hamid, A. Essentials of Arabic Morphology. – Beirut: Dar al-Minhaj, 2021. P. 95-100.
• Al-Mubarrad. Al-Muqtaṣab fi al-Tasrif. – Riyadh: King Saud University Press, 2018. P. 120-125.
• Al-Kisa’i. Usul at-Tasrif: Foundations of Morphology. – Cairo: Al-Maktaba al-Asriyya, 2016. P. 88-95.
• Wright, W. Arabic Grammar: A Comprehensive Overview. – Beirut: Librairie du Liban, 1997. P. 180-185.
• Al-Jurjani. Asrar al-Balagha: Morphological Insights. – Damascus: Dar al-Basha’ir, 2013. P. 105-110.
• Al-Farra. Al-Kamil fi al-Tasrif. – Baghdad: Dar al-Hikma, 2020. P. 55-60.
• Ibn al-Sarraj. Al-Mufassal fi Ilm al-Sarf. – Medina: Dar al-Qalam, 2015. P. 75-80.
• Hasan, M. A. Contemporary Arabic Morphology: Theory and Practice. – Dubai: Emirates Academic Press, 2022. P. 40-45