“KOFIYA” ASARINING MUMTOZ ARAB TILI GRAMMATIKASI MANBALARI ORASIDA TUTGAN O‘RNI VA AHAMIYATI
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Ushbu maqolada Ibn Hojibning "Kofiya" asari va uning mumtoz arab tili grammatikasi manbalari orasida egallagan o‘rni va ahamiyati batafsil tahlil etiladi. "Kofiya" arab sintaksisi va morfologiyasi bo‘yicha yozilgan eng mashhur asarlardan biri bo‘lib, uning tuzilishi va ilmiy mazmuni juda aniq va tizimli tarzda bayon etilgan. Asar nafaqat arab dunyosida, balki musulmon olamining ko‘plab hududlarida keng qo‘llanilgan va talabalarga til qoidalarini o‘rgatishning asosiy vositasi sifatida foydalanilgan. Maqolada, shuningdek, "Kofiya" ning yaratilish sabablari va uning ilmiy metodologiyasi haqida so‘z yuritiladi. Bu asar arab tili grammatikasini sodda va tushunarli shaklda ifodalash bilan ajralib turadi, bu esa uni o‘rta asrlar ilmiy muhitida katta shuhratga erishtirgan. "Kofiya" ning keng tarqalganligi va turli davrlarda unga yozilgan ko‘plab sharhlar ham uning ilmiy qiymatini oshirgan. Asar grammatik qoidalarni o‘rganishda o‘quvchilar va tilshunos olimlar uchun juda muhim darslik bo‘lgan.
Maqolada "Kofiya" ning boshqa mashhur grammatik asarlar bilan solishtirilishi orqali uning arab tili grammatikasida egallagan mavqei yoritiladi. Bundan tashqari, asarning tilshunoslikka qo‘shgan hissasi va uni sharhlash orqali ilmiy hamjamiyatda rivojlanishiga yordam berganligi alohida qayd etiladi. Ibn Hojibning "Kofiya" asari musulmon olamidagi ilmiy va diniy madrasalarda til qoidalarini o‘rgatish uchun asosiy manba bo‘lib xizmat qilgan va u arab tili sintaksisi hamda morfologiyasi fanining shakllanishida muhim rol o‘ynagan. Xulosa sifatida, maqolada "Kofiya" ning bebaho ilmiy ahamiyati va uning arab grammatikasiga qo‘shgan ulkan hissasi ko‘rsatiladi. Asarning sharhlanishi, qo‘llanishi va o‘qitilishi orqali arab tili grammatikasining keyingi avlodlarga etkazilishi ta’kidlanadi. Ushbu maqola Ibn Hojibning ilmiy merosini o‘rganish va arab tilining grammatik qoidalarini yanada chuqurroq anglash uchun muhim manba sifatida xizmat qiladi.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
How to Cite
References
• Anorboev, A. Ibn Hojib va uning ilmiy merosi. – Toshkent: O‘zbekiston davlat sharqshunoslik universiteti, 2020. P. 45-50.
• Iskandarov, F. Arab tilining grammatika asoslari. – Toshkent: O‘zbekiston davlat sharqshunoslik universiteti, 2018. P. 78-81.
• Abdulaziz, M. Arab tilining morfologiyasi va sintaksisi. – Jidda: Al-Furqan nashriyoti, 2021. P. 115-120.
• Ahmadov, S. O‘rta asrlar arab tilshunosligi. – Toshkent: O‘zbekiston davlat sharqshunoslik universiteti, 2022. P. 39-45.
• Smith, J. The Influence of Ibn Hojib on Arabic Grammar. – London: Cambridge University Press, 2017. P. 88-92.
• Al-Zamakhshari, M. Asar al-nahv. – Baghdad: Dar al-Ilm, 2015. P. 24-28.
• Riza, A. Arabic Linguistics: A Historical Perspective. – Cairo: Al-Azhar University Press, 2020. P. 150-155.